Prvi pomen „srpskih dinara“ nalazi se u arhivskim dokumentima krajem 1214. godine, u vreme Stefana Prvovenčanog, prema veb-sajtu Narodne banke Srbije. Međutim, istraživanja ukazuju na kralja Radoslava (1227–1234) kao prvog srpskog vladara koji je kovao svoj novac. Do pada Despotovine 1459. godine, novac su kovali skoro svi srpski vladari širom teritorije srednjovekovne Srbije, u kovnicama novca u blizini rudnika srebra, kao što su Brskovo, Rudnik, Novo Brdo, Srebrnica, Trepča i drugi. Ovaj novac, nazvan dinar, bio je jedan od najvažnijih simbola nezavisnosti i državnosti srpske države u srednjem veku. Najviši vrhunac proizvodnje dinara postigao je kralj, a zatim i car Dušan (1331–1355), kada je srpska država po novčanoj proizvodnji nadmašila susedne zemlje tog vremena. Nakon gubitka nezavisnosti, u opticaju je bilo mnogo različitih stranih valuta sve do sredine 19. veka. Tokom turske dominacije, kovnice turskog novca radile su na teritoriji današnje Srbije - u Novom Brdu, Kučajni i Beogradu. Naziv poslednje vrste turskog srebrnog novca, para, prisutan je i danas kao naziv stotog dela srpskog dinara. Do 1873. godine u Kneževini Srbiji korišćeno je čak 43 različite strane valute. Monetarna kriza rešena je inicijativom kneza Milana Obrenovića, koji je uveo konvertibilni dinar i zlatnike od 10 i 20 dinara, poznate kao milandor. Čak i posle Prvog svetskog rata, u Kraljevini Srba, Hrvata i Slovenaca, u opticaju je bilo nekoliko valuta - srpski dinar, austrougarska kruna, bugarski lev i crnogorski perper. Narodna banka Srbije, osnovana 1884. godine, štampala je prvi papirni novac u zemlji - novčanicu od 100 dinara sa zlatnom podlogom, čija trenutna vrednost, prema nekim procenama, može dostići 15.000 evra. Prvobitno, novac za Srbiju se proizvodio u Njujorku i Francuskoj, dok su se kovanice proizvodile u Londonu i Parizu, sve do osnivanja Zavoda za proizvodnju novčanica i kovanog novca 1929. godine.

Prva štampana novčanica bila je od 10 dinara

Prva štampana novčanica bila je od 10 dinara, po uzoru na novčanice iz 1926. godine, sa prikazom Spomenika slobode, autora Đorđa Jovanovića, koja se sada nalazi u zgradi Narodne banke Srbije u ulici Kralja Petra. Papir za novčanice, do Drugog svetskog rata, dolazio je iz Francuske i Engleske, a kasnije je proizvodnja premeštena u Sloveniju. Srebrne kovanice je tada proizvodila privatna kovnica novca Bošković a.d., dok je državna kovnica novca izgrađena u okviru Instituta 1937. godine, sa sopstvenom elektranom, bunarima za vodu i internom školom za zaposlene. Tokom svog postojanja, institut je radio neprekidno, osim u Drugom svetskom ratu, kada je korišćen za potrebe nemačke vojske.

Hiperinflacija

Najveći broj novčanica štampan je između februara 1992. i decembra 1993. godine, u periodu hiperinflacije, kada je inflacija u zemlji iznosila čak 34 miliona procenata mesečno, a izdato je 100 novčanica različitih nominalnih vrednosti. Tokom inflacije, dohodak po glavi stanovnika opao je za više od 50 odsto, dok su građani čekali u redovima za hranu i koristili crno tržište za razmenu bezvrednog novca, piše "Blic Biznis". Hiperinflaciju je 1994. godine zaustavio profesor Dragoslav Avramović, guverner Narodne banke Jugoslavije, proglasivši dinar konvertibilnim i vezavši ga za nemačku marku u odnosu 1:1. Kada je Savezna Republika Jugoslavija postala Državna zajednica Srbija i Crna Gora 2003. godine, srpski dinar je zamenjen jugoslovenskim dinarom. Portreti važnih ličnosti i kulturnih spomenika prikazani su na savremenim novčanicama i kovanicama, dok Narodna banka Srbije i dalje reguliše izdavanje, denominaciju i povlačenje novca iz opticaja, izveštava Serbian Times. Valute u nekoliko zemalja mediteranskog regiona se takođe nazivaju dinari. Zlatni dinar je bio glavni novčić u srednjovekovnim islamskim carstvima. Međutim, sama reč dinar potiče od srebrnog novčića denarijus, koji se koristio u starom Rimu. Zemlje koje danas koriste dinar kao svoju valutu su Srbija, Alžir, Tunis, Libija, Jordan, Irak, Bahrein i Kuvajt. BONUS KLIP Pogledajte vesti o EXPO2027: ?is_from_webapp=1&sender_device=pc Za najnovije biznis vesti iz Srbije i sveta, pratite nas na našoj Instagram stranici.