Oni koji žele da se povuku ranije moći će da ostvare pravo na prevremenu starosnu penziju sa navršenih 60 godina života i 40 godina staža, ali uz trajno umanjenje penzije koje može dostići i do 20,4 odsto.

Ipak, upravo prevremena penzija godinama izaziva dileme – ne samo među zaposlenima, već i kod poslodavaca. Ključno pitanje koje se stalno ponavlja glasi: da li odlazak u prevremenu penziju automatski znači i prestanak radnog odnosa?

Nije isto puna i prevremena penzija

Iako se često misli da je procedura ista kao kod pune starosne penzije, zakon pravi jasnu razliku.

Zakon o PIO precizira da se pravo na punu starosnu penziju stiče sa 65 godina života i najmanje 15 godina staža, ili sa 45 godina radnog staža bez obzira na godine života. To je, kako pojašnjava advokat Branislav Vještica, klasično penzionisanje.

Sa druge strane, član 19a Zakona o PIO uvodi mogućnost prevremenog odlaska u penziju, ali pod drugačijim uslovima i uz trajno umanjenje primanja.

Šta kaže Zakon o radu?

Ovde dolazi do ključne razlike. Zakon o radu ne poznaje prevremenu penziju kao osnov za automatski prestanak radnog odnosa.

Radni odnos po sili zakona prestaje samo kada zaposleni ispuni uslove za punu starosnu penziju – 65 godina života i najmanje 15 godina staža, osim ako se zaposleni i poslodavac ne dogovore drugačije.

Kod prevremene penzije tog automatizma nema. Poslodavac nema pravo da samostalno donese rešenje i „pošalje“ zaposlenog u prevremenu penziju.

Kako se onda zakonito prekida radni odnos?

U praksi, zaposleni koji želi da ode u prevremenu penziju mora sam da pokrene proceduru.

– Zaposleni najpre podnosi zahtev za raskid radnog odnosa – objašnjava Vještica. Na osnovu tog zahteva, poslodavac donosi rešenje o prestanku radnog odnosa zbog otkaza ugovora o radu od strane zaposlenog, i to radi odlaska u prevremenu starosnu penziju, piše Biznis.rs

Ovakva procedura potvrđena je i presudom Vrhovnog kasacionog suda iz 2020. godine.

Da li sleduje otpremnina?

Jedna od čestih dilema tiče se i prava na otpremninu. Zakon o radu propisuje isplatu otpremnine zaposlenom koji odlazi u penziju, ali ne pravi razliku između vrste penzije.

To znači da se pravo na otpremninu odnosi i na prevremenu starosnu penziju. Ministarstvo za rad potvrdilo je da je poslodavac dužan da isplati najmanje dve prosečne zarade zaposlenom koji odlazi u bilo koju penziju – starosnu, invalidsku ili prevremenu.

Šta ako zaposleni nastavi da radi iako ima rešenje o prevremenoj penziji?

Ukoliko zaposleni dobije rešenje PIO fonda o prevremenoj penziji, ali ne podnese zahtev za raskid radnog odnosa i nastavi da radi, zakon je jasan – radni odnos i dalje traje.

Kako navodi Vještica, takav zaposleni ostaje u radnom odnosu sve dok ne ispuni uslove za punu starosnu penziju, jer Zakon o radu ne predviđa automatski prekid rada zbog prevremenog penzionisanja.